काठमाडौं- देशको संघीय राजधानी भन्नेबित्तिकै जोकोहीलाई लाग्छ, सेवा-सुविधा सम्पन्न सहर हो, काठमाडौं । तर, काठमाडौंबासीको घरको धारामा एक सातासम्म पानी चुहिँदैन ।
१३ वर्षदेखि मेलम्चीको पानी आउने आशमा रहेका काठमाडौंबासी अब भने निरास बन्न थालेका छन् । सरकार, सत्ता फेरियो तर मेलम्चीको पानी काठमाडाैं आइपुगेन ।
२०४६ को परिवर्तनपछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले मेलम्चीको पानी काठमाडौंबासीलाई खुवाउने सपना देखेका थिए ।
सुरुमा २०६४/०६५ मा मेलम्चीको पानी राजधानीबासीलाई खुवाउने योजना बन्यो । त्यो पूरा नभएपछि २०७०/०७१ मा आयोजना पूरा गर्ने भनियो ।
त्यसबेला पनि पूरा नभएपछि २०७६ को दसैंमा मेलम्चीको पानी राजधानी आउने ग्यारेन्टी गरियो । त्यो पनि हालसम्म पुरा हुन सकेको छैन ।
खानेपानी समस्या भोग्दै आएका जनतालाई खानेपानी समस्या समाधानका निम्ति काठमाडौं जिल्लाका स्थानीय सरकारले खासै चासो दिएको देखिँदैन ।
कतिपय नगरपालिकाले वैकल्पिक माध्यममार्फत पानी खुवाए पनि केहीले ले भने चासै दिएका छैनन् । त्यसतर्फ सरकारले ध्यान दिन सकेको छैन ।
जनतालाई स्वच्छ खानेपानी उपलब्ध गराउन काठमाडाैंका स्थानीय तहले के गर्दै छन् ?
कीर्तिपुर नगरपालिका
जनप्रतिनिधि आएसँगै कीर्तिपुरमा खानेपानी समस्या केही समाधान भएको नगरपालिकाले जनाएको छ । नगरपालिकामा ७५ प्रतिशत खानेपानी समस्या समाधान भएको छ ।
नगरपालिकाले वैकल्पिक विधि, काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयुकेयल) मार्फत समस्या समाधान गरिँदै आएको बताएको छ ।
बोरिङ, इनार फिल्टर प्रयोग गरी खानेपानी समस्या समाधानको प्रयास भइरहेको नगर उपप्रमुख सरस्वती खड्काले बताइन् ।
स्रोत व्यवस्थान र वितरणका लागि नगरपालिकाले चालू आर्थिक वर्षमा ३ करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको उनले जानकारी दिइन् ।
शंखरापुर नगरपालिका
शंखरापुरमा पर्याप्त खानेपानी नभए पनि समस्या पर्ने अवस्था भने छैन । यो पानीका स्रोत धेरै भएको नगरपालिका हो ।
वडा नम्बर १ र ३ मा खानेपानीको समस्या छ । त्यसलाई व्यवस्थापन गर्ने प्रयास भइरहेको नगरपालिकाले जनाएको छ । स्रोत व्यवस्थापन गर्दै अगाडि बढ्ने नगरपालिकाको योजना छ ।
नागार्जुन नगरपालिका
नागार्जुनले खानेपानीका लागि स्रोत संरक्षण, डिप बोरिङ, ट्यांकी निर्माणलगायतका लागि २ करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ ।
आफ्नै स्रोत संरक्षण गरी नगरबासीलाई खानेपानी पुर्याउने प्रयास भइरहेको नगरपालिकाले बताएको छ ।
दक्षिणकाली नगरपालिका
दक्षिकालीमा पर्यप्त खानेपानी नभए पनि चरम समस्या भने छैन । नगरपालिकाले वैकल्पिक माध्यम प्रयोग गरी नगरबासीलाई खानेपानीको सुविधा दिइँदै आएको बताएको छ ।
स्रोत संरक्षण, डिप बोरिङमार्फत खानेपानी व्यवस्था गरेको छ । त्यसका लागि नगरपालिकाले चालू आर्थिक वर्षमा २ करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ ।
गोकर्णेश्वर नगरपालिका
गोकर्णेश्वरभित्र खानेपानी समस्या बढी रहेको नगरपालिका आफैंले स्वीकारेको छ । बोरिङ, इनारको भर पर्नुपर्ने अवस्था छ ।
नगरपालिकाले गत आर्थिक वर्षमा खानेपानीका लागि ५ करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको थियो ।
चालू आर्थिक वर्षमा पनि सोही कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिइएको नगरपालिकाले जनाएको छ । मेलम्चीको पानी काठमाडौं नआएसम्म खानपानी समस्या समाधान गर्न नसकिने नगरपालिकाले तर्क छ ।
तार्केश्वर नगरपालिका
तार्केश्वरमा पनि खानेपानीको समस्या छ । स्रोत संरक्षण, ट्यांकी बनाउनेलगायत काम भइरहेको नगरपालिकाले बताएको छ ।
हालको अवस्थामा जसोतसो धाने पनि बस्ती विकास भइरहेकाले केही समयपछि खानेपानी समस्याले विकराल रूप लिने नगरपालिकाको आशंका छ ।
नगरपालिकाले मेलम्चीको पानीको पाइपलाइन बिच्छच्याउने काम गरिरहेको छ । त्यसका लागि २ करोड रुपैयाँको बजेट विनियोजन गरेको छ ।
कार्ययोजनाबिनाको काठमाडौं महानगर
काठमाडाैं महानगरमा खानेपानीका लागि कुनै पनि कार्ययोजना नभएको महानगरपालिकाले जनाएको छ । सबै जिम्मेवारी केयुकेयललाई दिइएको छ ।
आवश्यक परे उपभोक्ता समितिलाई सहयोग गर्न १ करोड रुपैयाँ बजेट छुट्याइएको छ ।
चन्द्रागिरि नगरपालिका
चन्द्रगिरिमा वडा नम्बर १ र २ मा खानेपानी समस्या बढी छ । इनार, डिप बोरिङलगायत वैकल्पिक व्यवस्था गरी वडाबासीलाई खानेपानी उपभोग गराइँदै आएको नगरपालिकाले जनाएको छ ।
स्रोत संरक्षण, डिप बोरिङलगायतका लागि नगरपालिकाले १ करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ ।
१ वर्षभित्र नगरमा एक घर एक धारा पुर्याउने योजना रहेको नगरपालिकाले जनाएको छ ।
बूढानीलकण्ठ नगरपालिका
बूढानीलकण्ठमा खानेपानीका स्रोत प्रशस्त छन् । केयुकेएलले सहरी क्षेत्रमा खानेपानी वितरण गर्न नगरपालिकाबाटै पानी लगेको छ ।
थप ३० हजार धारा आवश्यक रहेको नगरपालिकाले बताएको छ । हाल १८ हजार धारा छन् ।
नगरपालिकाले नगरबासीलाई इनार, कुवा, बोरिङबाट पानी खुवाइँदै आएको जनाएको छ ।
खानेपानीका लागि नगरपालिकाले ४ करोड र संघीय सरकारले ६ करोड गरी १० करोड रुपैयाँको योजना रहेको नगरपालिकाले बताएको छ ।
कागेश्वरी नगरपालिका
कागेश्वरीमा पनि खानेपानीको समस्या छ । मेलम्ची पानीको आशमा बस्नुपर्ने अवस्था छ । इनार, बोरिङबाट पानी खुवाउने काम भइरहेको नगरपालिकाले जनाएको छ ।
खानेपानीको ट्यांकी निर्माण गरिरहेको नगरपालिको बताएको छ ।