काठमाडौं । काठमाडौंको खुल्ला मञ्चमा नेपाल अर्केष्ट्रा (सांस्कृतिक कार्यक्रम) सम्पन्न भएको छ । काठमाडौँ महानगरपालिकाको संस्कृति तथा पर्यटन समिति र ज्यापू महागुथि नेपाः केन्द्रीय समितिको संयुक्त आयोजनामा ज्येष्ठ २७ गते शनिबार कार्यक्रम आयोजना गरिएको थियो । अन्तरराष्ट्रिय संगीत दिवसका अवसरमा आयोजना गरिएको कार्यक्रममा काठमाडौँका ज्यापूः सहित नेवार र नेपालका विविध जातजाति भाषाभाषीले सामाजिक तथा सांस्कृतिक क्रियाकलापमा प्रयोग गर्ने बाद्यबादन (लोक बाजा)हरुको प्रतिनिधिमुलक प्रस्तुति राखिएको थियो । 

युवा पुस्तालाई मौलिक परम्परागत बाजागाजा र संगीत क्षेत्रमा आकर्षित गरी पुस्तान्तरण, विकास र विस्तार गर्ने कार्यक्रम आयोजनाको मुख्य उद्देश्य थियो । सांस्कृतिक एवं सांगीतिक पर्यटन गर्ने, लोक जीवनमा आधारित गीत र संगीतको प्रवर्धन गर्ने कार्यत्रक्रमको मुख्य उद्देश्य थियो । 

कार्यक्रममा काठमाडौँका परम्परागत बाद्य तथा गायनसँग सम्बन्धित धुन्या, निस्तेनाथ ग्वारा (बाह्रमास), मंगल धुन (धन्य धाये लोकेश्वर), नेवा राष्ट्रिय म्ये (गीत), ज्यापू महागुथिया म्ये (गीत), पाहाँचः¥हे (धातु), सिनाज्या गुलित फसात ९वाह्रमासे० जिगु थ्व मनलगायत प्रस्तुति थिए । यी प्रस्तुतिमा धिमे, भुस्या, मादल, बाँसुरी, शंख, गं, घौ, चग्व, पोंगा, बबु, ता, खिं, पछिमा, नायोखिं, दं, डम्फु, ढोलक, नगरा, टुङ्ना, मुचुङ्था, खैजडीलगायत ४० प्रकारका बाद्य सामग्री प्रयोग गरिएका थिए । 

प्रस्तुतिमा खेम्ता, दिपचण्डी, प्रताल, च्वः, पलेमा, अस्तरा, जति, दादरा, कहरवा, लंतालगायत तालमा एकसाथ बाद्यबादन गरिएको थियो । कार्यक्रममा देशका विभिन्न स्थानका मौलिक गायन, बाद्यबादन तथा सांस्कृतिक एवं सामाजिक क्रियाकलापसँग सम्बन्धित ३३ प्रकारका प्रस्तुति राखिएका थिए । यस क्रममा तामाङ् सेलो, नौमती, समला, टप्पा, सिलु, झाँगड, चण्डी, चाँचर, मारुनीलगायत प्रस्तुत भए । कार्यक्रममा करिब ३ कलाकारले प्रस्तुति गरेका थिए । 

कार्यक्रम उद्घाटन गर्दै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले अर्केष्ट्रा प्रस्तुतिबाट मौलिक बाद्यबादन र गायन शैलीलाई जोगाउन सकिने बताए। यसका क्रियाकलापको प्रवर्धनका लागि सरकारले सहयोग गर्नेछ, प्रधानमन्त्री दाहालको भनाइ थियो । 

कार्यक्रममा काठमाडौँ महानगरपालिकाका कार्यवाहक प्रमुख सुनिता डंगोलले थरीथरीका बाजा बजाउँदा कर्णप्रिय एउटै धुन निस्किएजस्तै विविध राजनीतिक तथा सामाजिक परिस्थितिबाट साझा सोच निर्माण गर्नु पर्ने अहिलेको आवश्यकता रहेको उल्लेख गरिन्। ‘परम्परागत बाजागाजा, गायन तथा यससँग सम्बन्धित मूर्त अमूर्त सांस्कृतिक सम्पदालाई संरक्षण र प्रवर्धन कार्यलाई महानगरपालिकाले मुख्य दायित्वका रुपमा पूरा गर्नेछ’, उनको भनाइ थियो । 

महानगरको संस्कृति पर्यटन समितिका संयोजक आशामान संगतले नेपालको पहिचान बहुल सांगीतिक भएको सन्देश प्रवाह गर्न कार्यक्रम आयोजना गरिएको बताए। ‘यो देश बहुभाषिक, बहुजातीय, बहु सांस्कृतिक त हुँदै हो । नेपालभित्रका विविध जातजाति र समुदायमा मौलिक पहिचान भएका बाद्यबादन र गायन छन् । यसलाई जोगाउन महानगरले प्रयास गरेको हो ।’ संगतको भनाइ थियो । 

ज्यापू, आदिवासी नेवार जातिभित्रको एउटा समुदाय हो ।